Görsel Sanatlar Uzmanı Müveddet Simay Tekin ile Resim, Sanat ve Tasarım Üzerine

Simay Hanımla Bodrum’da sanat uğraşısı; pandemi dönemi ve sanatın geleceği üzerine konuştuk… bir ara yapay zeka ve NFT’ye bile değindik. İlham sorumuz ve tavsiye ricamız üzerine verdiği yanıtlar da okuyan herkesi entelektüel açıdan epey geliştirecek türde; dolayısıyla ufkunuzu genişletmek için de göz atmak isteyebilirsiniz.

Röportajımız katı-soğuk bir kariyer hikayesi değil; Bodrum tutkunu genç bir sanatçının iç dünyasından yayılan seslerin eşlik etmesiyle ortaya çıkmış bir yazı. Ressam, görsel sanatlar uzmanı, resim öğretmeni, sanat etkinliği koordinatörü ve bir tasarım markasında takım arkadaşı…dijital tasarımla da uğraşan Simay Hocanın çok küçük yaşlardan başlayıp bugünlere ulaşmış sanat yolculuğu ve sanatına dair fikirleri üzerine...

Keyifli Okumalar…

Merhaba Simay Hanım, kısaca kendinizden bahsedebilir misiniz?

-Merhabalar Hocam, 15 Mart 1994 yılında Muğla’da doğdum. Yatağan, Muğlalıyım. İlk ve orta okulu Yatağan Cumhuriyet İlköğretim Okulunda okudum, liseyi Muğla’da yatılı okudum daha sonra üniversite hazırlık aşaması çeşitli dersler alarak geçti… 2016’da üniversiteden mezun oldum. Ardından Pedagojik Formasyon eğitimimi tamamladım.

Yaklaşık 10 senedir Bodrum da yaşıyorum. Bodrum Belediyesi’nde Görsel Sanatlar uzmanı olarak 5 senedir görev almaktayım. Ressamım. Ve mesleğim hayatımın bütününde. Bu sebepten dolayı kendimi içsel olarak tanıtmanın daha doğru olduğu kanısındayım. Yaratıcı düşünme, hayal gücü hayatımın bütünü içerisinde. Farklı ve derin olan tüm ayrıntıları hayatıma çekmeye odaklı yaşıyorum. Değişim ve gelişim halindeyim. Her gün değişim halinde olduğum gibi, her saniye farklı bir kimliğe bürünüyorum. Değişimin içinde var olan mucizeyi yakalıyorum. Yakaladıkça ışık demeti gibi yayılıyor, yayıldıkça özgürlüğümü keşfediyorum. Sanat ile bağdaşan en güçlü kelime de ‘’ özgürlük ‘’ değil midir zaten. Evren, dünya, insanlık – her ne diyorsam – büyük bir değişim içinde. Nereye doğru evrileceğimizi bilmiyoruz. Ve sürekli üretimin içerisinde mucizeyi yakalamakta zor, biliyorum. Fakat kalplerimiz aynı anda bütünü var edebiliyorsa mucizeyi yakalamakta mümkün. Kalbimin bütünlüğü sanat ile var oluyor ve kapılarım bir bir kendime açılıyor. Sonrası mı? İçimde keşfettiğim ışın demeti, parlayan özgürlüğüm. Yaşam sürecimde ‘’ Kendi penceremden bakarken farklı bir dünya keşfedebilir miyim?’’ ‘’ Gitmeden görebilmem mümkün mü ?‘’ sorularının peşinde olan kalpten sarılmanın önemi ile kendi mucizemi kalbimde taşıyan biriyim.

İçten yanıtınız için teşekkürler… Peki, işlerinizle ilgili konulara geçmeden, eğitim hayatınıza da biraz daha değinir misiniz? Lise yıllarından Üniversiteye…tam olarak nasıl oluştu kariyer planınız, akademik olarak neler yaşadınız?

-Öncelikle çocukluğuma dair birkaç andan bahsetmek isterim; çünkü sanatın içerisinde bulunma imkanım sadece eğitim öğretim yıllarım ile sınırlı değil.

İki yaşında Pnömoni sağlık sorunum ile hastanede geçirdiğim kısa bir sürenin içerisinde resim sanatına merakım olduğu ailem tarafından keşfedildi. İki yaşımdan beri çiziyorum. Yapmış olduğum resimlerimi sergileme alışkanlığını küçük yaşta edindim. İlkokul eğitimim ile birlikte özel resim dersleri almaya başladım. Resim yarışmalarına hazırlanıp, derece alma ile geçen bir çocukluk süreci yaşadım.

Orta öğretim eğitimimi tamamladıktan sonra Muğla Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi’ne hazırlık kursuna katıldım. 2009 – 2012 yılları arasında Muğla Güzel Sanatlar Lisesi’nde lise eğitimimi tamamladıktan sonra -bahsettiğim gibi İstanbul Mimar Sinan Mezunları Derneği’nde yaklaşık 5 ay resim sanatı ve sanat tarihi üzerine ders aldım. 2012-2016 yılları arasında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümünden mezun oldum. 2016-2017 yıllarında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde Pedagojik Formasyon eğitimimi tamamladım. 2012 yılından bu yana özel resim dersleri vermekteyim. Yanı sıra Resim yapmaya devam ediyor çeşitli karma sergilere katılmanın yanı sıra kişisel resim sergileri de açıyorum.

‘’Sanat’’ ile başlayan bir cümleyi nasıl sürdürürsünüz/ tamamlarsınız?

-Sanat, başka ‘’Dünyayı’’ anlatan bu Dünyadır.

El boyaması şapka tasarımınız gayet ilgi gördü? Nasıl doğdu bu fikir, sonrasından da biraz söz edebilir misiniz?

-Les Merimes Markasına ait ürünler oldukça ilgi gördü ve bu durum bizlere de mutluluk verici bir süreç yaşatmakta.

Öncelikle şunu belirtmek isterim ki Les Merimes İç Mimar Merve Çupuroğlu ve Tasarımcı İrem Çupuroğlu isimli iki kardeşe ait bir markadır. Kendileri yakın arkadaşlarım olur. Ben ise onların takım arkadaşları olarak markanın içerisinde bulunmaktayım. Üretim ve tasarım adı altında güzel ve dingin çalışma ortamımız, ekibimiz mevcut.

Bodrum’da yaşıyorsunuz bunun sanatla uğraşınıza nasıl etkileri var?

-‘’Yokuş başına geldiğinde Bodrum’u göreceksin,
Sanma ki Geldiğin gibi gideceksin

Senden öncekiler de Böyleydiler
Akıllarını hep Bodrum’da Bırakıp gittiler’’

Ne doğru söylemiş Halikarnas Balıkçısı… sonraki aşamalarını ise ben sizlere söylemek isterim: Hayran kalıyorsun bir anda o yokuştan inip gördüğün manzara karşısında. Bodrum daha ilk başta bütün güzellikleri sunup insanın aklını başından alıveriyor. Denizinin mavisi bir başka geliyor insana, güneşi bir başka parlıyor ve bir başka kokuyor sanki. Bodrum sana sen olma imkanını sunuyor. Dinginliğini yaratma, ruhunu canlı kılma, ve dahası. Sürekli taze bir ruha sahip kalınıyor Bodrum’da.

Bodrum üniversite hayatıma kadar sürekli yolumun düştüğü bir yerdi. Fakat burada yaşamaya başlayınca nereye gidersem gideyim eksik hissedecekmişim hissi kaybolmadı. Bunun en büyük etkisi ruhumu besleyen bir şehirde sanatımı besleyebilme olanağım oldu. Sanat öyle bir kavram ki var olabilmesi için var olmak var olabilmek bambaşka bir hikaye. Bodrum’un sanat ve sanatçı kesimi oldukça dingin ve güçlü. Görebilmek, ulaşabilmek, ve dahası ile iç içe olmak sanatıma dinginlik vermekte. Bodrum’un dünyada bir yerinin ve sanatın da dünyada bir yerinin olması bodrum ile ilgili hayallerimin orta yerinde yer alan bir kavram. Bir sanatçı olarak bodrumda sanat ile var olmak, sanat ile var olan kişiler ile yolumun sakince kesişmesi büyük şans.

Bodrum Belediyesi’ne ait sergi galeri sorumluluğum içerisinde yer almakta. Sergiler açıyoruz, söyleşiler yapıyoruz, workshoplar gerçekleştiriyoruz. Ve her geçen gün sanatı bodrumda daha da güçlendirmek adına çalışıyoruz. Sanatçılar ile iç içe olmak, her an daha da farklı projeler geliştirmek için çaba harcıyoruz. Bodrum’da yer alan diğer galeriler ve sergileri de yakından keyifle takip ediyorum. Bodrum’da yaşam sanat ile çok daha bütün. Zamanın etkisini göstermesine izin vererek daha da büyük etkilere kapımız açık.

Sergi, galeri gezmek sanatseverler için vazgeçilmez bir aktivite. Pandemi döneminde zor olmuş olmalı…?

-Sergi organize eden ve galeriler ile yakından temas halinde olan bir kişi olarak bu pandemi sürecinde farkındalığım kendime yönelerek üretim alanında artmış olsa da paylaşım konusunda eksik kalarak büyük bir boşluğa düştüm. Hayatımın 4 te 2 si sergi gezmek olduğu için büyük bir eksiklik hissettim. Fakat bu pandemi sürecinde yakından ilgilendiğim bir konu sanal sergi turları oldu. Antonia Turizmi tercih ederek bu konuda oldukça kaliteli anlara tanıklık ettim. Tabii sergi galerisinin orta yerinde bulunma ile kıyaslanamasa da pandemi süreci için oldukça kaliteli bir durumun orta yerindeydik. Ayrıca sanal sergi turlarını hayatıma dahil ederek gidip görme imkanımın az olduğu sergileri de görmüş oldum. Eksik hissettirmeyen bu sanal sergi turları sanatımın bir parçasında hala dingin kalmamı sağladığı için kendimi iyi hissetmeme imkan sağladı. Pandemi süreci dışında da belirli sergilere sanal sergi turları ile tercih edeceğimi belirtmek isterim. Bazı anlarda sanat eserleri ile baş başa daha uzun ve dingin kalmak da bir ihtiyaçmış…

Biraz da sanatın geleceğine değinelim mi?

–NFT (Non-fungible token) hakkında ne düşünüyorsunuz? NFT ile sanat eserlerini birlikte düşündüğümüzde bir kriz-fırsat ilişkisi var diyebilir miyiz?

Biraz konunun içeriğine değinmek isterim: NFT’nin açılımı Non-Fungible Token. Bunu Türkçe’ye değişimi mümkün olmayan para ya da çip olarak çevirebiliriz. Özel bir kriptografik token türü olan NFT, kopyalanamaz ve türünün tek örneği. NFT’nin özgün ve biricik olması, karşılıklı olarak kendi türünden başka bir token ile takasının yapılamamasına yol açar. Bu durumda NFT’ye aktarılan bir sanat eserinin özgünlüğü kolayca doğrulanabilir ve eserlerin kopyalamasının önüne geçilir mantığı ile önümüze sunulmakta.

Pek çok sektörde olduğu gibi sanat sektörünün de geleceği ve teknolojisi, tüketicilerin tercihleriyle şekillenmeye, dijitalleşmeye devam ediyor. Son birkaç yıldır üretilen sanat eserleri, NFT olarak blockchain alt yapısına bağlanıyor. Böylece taklit edilme konusu ortadan kaldırılarak, hem sanatçıların eserleri korunuyor hem de eserler yüksek meblağlara alıcı buluyor fakat durum sanat eseri açısından nasıl baktığımız veya nasıl görmek istediğimiz ile ilgili. Düşüncem şu ki bu durum sanat, sanat eseri kalitesini oldukça düşürmekte. Non-Fungible Token sanat değil popülaritedir.

Ütopik gelebilir ama bizim felsefe derslerinde tartıştığımız da bir konu sahadan birini yakalamışken sormak istiyoruz: Bir yapay zekanın/ algoritmanın ortaya çıkardığı bir ürün sanat eseri sayılabilir mi…? Gelecekte galeriler, sanat eseri ya da sanatçı tanımında bir değişme olma ihtimali var mı sizce?

-Teknolojinin gelişmesi ile görsel sanatlar dünyasının belirgin bir değişim ve dönüşümle karşılaşacağı öngörülmektedir. Sanatsal beklentileri derinden etkileyen bu gelişmelerin yakın gelecekte toplumsal beğenileri yönlendirmede etkili olacağı da muhtemeldir. Tempera, fresk ve yağlıboya gibi teknik anlamda meydana gelen gelişmeler geçmişte görsel sanatlarda önemli sonuçlar doğurmuştur. Günümüzde makine öğrenmesi ve yapay zekâ kullanımının doğuracağı teknik dönüşümün etkileri çok yakın gelecekte gözlemlenebilecektir. Ancak burada özellikle gündeme alınan konu olan çalışmanın beklenilenin üstünde bir rakama pazarlanması ise daha çok tartışılacağa benziyor.

Sanatçılar yaratıcı süreçleri yaşarken toplumsal gerçeklerden, geleneklere ve kişilik özelliklerine kadar pek çok değişkenden etkilenmektedir. Bu durum sanatsal üretimlerini etkiliyorsa da eserin başarısının bu bağlamda farklı özellikler ile hala tamamıyla çözülmeyen dehanın sınırlarından beslendiği de açıktır. Yapay zekâ ile satış rakamı üzerinde başarıya ulaştığı düşünülse de olayın bu boyutta bir başarı kazanması sonrasında arka planda yer alan piyasa koşullarının beklentilerini karşılayıp karşılamayacağı da önemli bir sorun olarak görülmelidir. Bu anlamda toplumun estetik ihtiyaçlarının giderilmesindeki yapay zekânın etkileri bundan sonrası için önemli görülmelidir.

Özellikle sanatsal yaratmadan faydalandığı varsayılan toplumsal katmanlarla ilişkisi düşünüldüğünde farklı işlevler üzerinden sanat tarihi yalnızca rakamsal bir başarının yeterli olup olmayacağı da sorgulanacaktır. Özellikle iyiden iyiye çevremizi saran teknoloji ürünü yapay zekâ araçları ve makineler aracılığı ile insansı yaratma becerilerindeki en hassas noktalarda çalışan aygıtların sanatın özünde yer alan değerleri nasıl karşılanacağı da belirsizdir. Bu noktada piyasa koşullarında yenilik anlamında zorlu şartlarda iş üreten sanatçıların sanatsal üretme pratiklerinin ticari boyutta böylesi bir etki ile karşı karşıya kalması konunun önemini ortaya koymaktadır. Son olarak bugün sanatçı olmaya niyetli öğrenme ağlarının ortaya koyduğu etkinin geleceğin tasavvurundaki dönüşümde önemli role sahip olacağı da muhtemeldir.

Görsel Sanatlar Uzmanlığı hangi alanları neleri kapsıyor, bir kariyer hedefi olarak tavsiye eder misiniz?

-Görsel Sanatlar Uzmanlığı kamuda karşılığı olan bir meslek dalı. Mesleğim Ressam iken Belediyedeki karşılığı Görsel Sanatlar Uzmanı olarak geçmekte. İçerisinde bulunduğum meslek tanımını daha çok açmak gerekirse Belediyemize bağlı Sanat Galerilerinin Direktörlüğünü yapmaktayım. Galerilerimizde açılacak olan sergilerin organizatörlüğü olarak da nitelendirebiliriz.

Görsel Sanatlar Uzmanlığı Güzel Sanatlar / Resim Bölümü mezunu bireylerin alt meslek dalları arasında yer alıyor. Tabiki de tavsiye ederim.

Örneğin bana sanatla iç içe olmayı sağlarken daha çok sanatsal faliyetlerde bulunarak daha fazla sanatçı ile iç içe olma fırsatı veriyor. Bu durumsa üretimimi olumlu yönde etkiliyor. Böylelikle oldukça keyifli ve sürekli üzerine bilgi, tecrübe koyduğum bir iş hayatının orta yerindeyim.

Sizce görsel sanatlarla -resimle, tasarımla uğraşan bireyler hangi değerlere sahip olmalı?

-Bu konu biraz geniş ve üzerinde çokça konuşulmaya müsait. Fakat kısaca yanıtlamam gerekirse, öncelikli olarak şunları dile getirmek isterim: Görsel sanatlarla, resimle , tasarımla uğraşan bireylere belli değerler atfetmek oldukça yanlış. Her bireyin özellikleri ve sahip olduğu değerler kendine özgüdür. Kalıplara sokularak özgürlükleri kısıtlanmamalı.

Sanatın diğer alanlarla örneğin bilimle, mühendislikle bir ilişkisi olabilir mi?

-Günümüzde artık sanatla sosyal bilimler arasında bir geçişlilik söz konusudur. Genel olarak bilimle sanatın insan varoluşuna yapışık eylem çeşitleri olduğuyla ilgili öğrenme ya da öğretme gereksinimi duyulmaz. Ancak Cassirer’in de (1980) belirttiği gibi, ‘’insan hiçbir zaman tek bir doğal yeti ya da metafizik bir ilke ile açıklanamaz.’’ Ona göre insan ancak etkinlikleri ile anlam kazanır. Etkinliği de onun simgeleştirme yetisidir. Simgeler, dil, din, tarih, sanat ve bilim biçiminde yaratılır. Böylece dilde, dinde, sanatta ve bilimde insan kendi dünyasını kurar.

İlham aldığınız sanatçılar var mı, kimler ve neden?

-Sanat, resim ve üretim adı altında ilham almanın dozu çok ince bir çizgidir. Bu sebep dolayısı ile sanatçılara ilham alma gözü ile bakmayalı çok uzun zaman oldu. Fakat her seferinde hayran kaldığım, belli başlı eserlere hayat veren ressamları ve eserlerini dile getirebilirim:

Girl with a Pearl Earring (İnci Küpeli Kız), Johannes Vermeer

Guernica, Pablo Picasso
The Starry Night (Yıldızlı Gece), Vincent Van Gogh
The Kiss (Öpücük), Gustav Klimt
The Scream (Çığlık), Edvard Munch
Mona Lisa, Leonardo Da Vinci
The Last Supper (Son Akşam Yemeği/ Son Yemek), Leonardo Da Vinci
The Birth of Venus (Venüs’ün Doğuşu), Sandro Botticelli
The Creation of Adam (Adem’in Yaratılışı), Michelangelo Buonarroti
The Persistence of Memory (Belleğin Azmi), Salvador Dali

Impression, Sunrise, Claude Monet (1874) (İzlenim- Gün Doğumu)
Las Meninas, Diego Velázquez (1656) (Nedimeler)
Arrangement in Grey and Black No. 1, James Abbott McNeill Whistler (1871)
The Arnolfini Portrait, Jan van Eyck (1434)
The Garden of Earthly Delights, Hieronymus Bosch (1503-1504)
The Naked Maja, Francisco de Goya (1797–1800) (Çıplak Maya)
A Sunday Afternoon on the Island of La Grande Jatt, Georges Seurat (1884–1886)
Le Déjeuner sur l’herbe, Édouard Manet (1863) (Kırda Öğle Yemeği)
Liberty Leading the People, Eugène Delacroix (1830) (Halka Yol Gösteren Özgürlük)
Wanderer above the Sea of Fog, Caspar David Friedrich (1819) (Bulutların Üzerinde Yolculuk)
The Raft of the Medusa, Théodore Géricault (1818–1819)
Grande Odalisque, Jean Auguste Dominique Ingres (1814) (Büyük Odalık)
The Sampling Officials, Rembrandt van Rjin (1661)
Kaplumbağa Terbiyecisi, Osman Hamdi Bey (1906-1907)

İşinizle ilgili uğraşılarınız dışında bambaşka alanlara dair yetenek-ilgi-becerileriniz var mı? Bunlar yaptığınız işleri ne yönde, ne derece etkiler?

-Resim Sanatı yanı sıra Dijital Tasarım ve Moda tasarıma vakit ayırmayı , doğa yürüyüşleri yapıp doğadan ilham almayı,yeni yerler keşfetmeyi, ailem ve dostlarım ile keyifli ve sürdürülebilir vakit geçirmeyi, günlük yaşantımda pozitif fotoğraf kareleri yakalamayı, şehrin ve insanların içerisinde uzun yürüyüşler yaparak anın farkında olabilmeyi sayabilirim ayrıca günlük rutinim içerisine meditasyon pratiği ekleyerek daha farkında bir yolculuk içerisinde yer alıyorum. Tüm bunlar hayat koşuşturması içerisinde kendime küçük anlar yaratıp, ruhumu dinlendirip beslerken aynı zamanda üretimimi de olumlu yönde etkiliyor.

Sanat ve tasarım üzerine film, kitap, podcast vs. öneri rica edebilir miyiz?

-Film , Kitap ve Podcast önerileri oldukça geniş bir içerik bu sebep ile sınırlamak gerekecektir. Her içerik kıymetli fakat beni en çok etkileyenleri seçmek durumunda kalacağım

Podcast ; “Yedinci Kıta” – ‘’İstanbul Tasarım Bienali Sohbetleri’’ – ‘’Nereden Başlasam – Mirgün Cabas ve Can Kozanoğlu’’ – “İlk Sayfası” – “Anlatsam Roman Olur” – “Biyografik Bilim: Bilim İnsanlarının Ağzından Hayatları” – “Foto Müze”
Film; ‘’Mutluluğa Boya Beni’’ – ‘’Gece Bekçisi ‘’ – ‘’ Mr.Turner ‘’ – ‘’ Klimt ‘’ – ‘’ Modigliani ‘’ – ‘’ İnci Küpeli Kız ‘’ – ‘’Son Portre ‘’ – ‘’ Crumb ‘’ – ‘’ Büyük Budapeşte Oteli ‘’ – ‘’ Big Eyes’’ – ‘’ Bir Endülüs Köpeği ‘’

Kitap; ‘’20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar – Ahu Antmen ‘’ ‘’Sanat 101 – Eric Grzymkowski’’ – ‘’Umberto Arte İle Sanat – Umberto Arte’’ – ‘’Andy Warhol Felsefesi – Andy Warhol’’- ‘’Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü – Anna Carola Krausse’’-‘’Picasso’nun Başarısı ve Başarısızlığı – John Berger’’ – ‘’Sanat Tarihinin Tarihi – Vernon Hyde Minor’’ – ‘’Sanatın Tüm Öyküsü – Kolektif’’ – ‘’Sanat Tarihinin Temel Kavramları – Heinrich Wölfflin ‘’ – ‘’Ortaçağ Estetiğinde Sanat ve Güzellik – Umberto Eco’’