”Kendi doğasından kaynaklanan tüm meseleler, kendi yarattığı tüm sorunlar için çözümü yine kendi doğasında bulacaktır insan.”
Ayşe Bilge Selçuk, İnsan Her Koşulda
Koç üniversitesinde Psikoloji Hocasıyken Ayşe Bilge Selçuk’u ve direktörlüğünü yaptığı Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı’nı* biliyordum. Pandeminin yoğun kapanmalarla geçen döneminde duygu durumsal farkındalığa ihtiyaç duyan her birimize psikolojik dayanıklılık, psikolojik esneklik başlıklı konuşmalarıyla; canlı yayınlarıyla destek olurken biraz daha hakkında fikir sahibi oldum. Bilgi birikimi ve deneyimleri, naiflik saçan aktarımı da şüphe etmeden takipçisi olup benzer işlerinden faydalanmamı sağladı.. Kitabının olduğunu görünce de instagram captionlarından fazlasını Bilge Hanım’dan okumak/dinlemek istediğimi düşünüp ‘İnsan Her Koşulda’yı edindim.
İnsan geliştikçe daha iyi, daha medeni, daha az saldırgan olmadı. kendini kontrol etmeyi, dürtülerini baskılamayı öğrendikçe, yeni beceriler geliştirdi. Karşısındakini daha iyi anlama yetisi gibi. Böylelikle, kimsenin belki hiçbir zaman fark etmeyeceği zarar verme yöntemlerini, belli belirsiz ama can acıtıcı imaları, hayatlara mal olan söylentileri, dedikoduyu, iftirayı, istihzayı, alaycılığı, kullandırtmayı öğrendi. Böl-parçala-yönet’i öğrendi. Fiziksel saldırganlığını bastırıp, sözle acıtmayı, sözle acıtmanın da kabul görmediği zaman ilişkisel, sosyal saldırganlığı, o da medeni bulunmadığı zaman pasif saldırganlığı öğrendi. Pasif saldırganlık, en gelişmiş, en medeni insanın ortalıkta hiç delil bırakmayan, en ileri intikam alma yöntemi olarak ortaya çıktı.
Prof.Dr. Ayşe Bilge Selçuk, İnsan Her Koşulda
Sizler de ‘İnsan’ı her koşulda, doğumundan ömründen sonraki durumuna kadar, gelişimsel çizgide, etkileşimsel ve farklı bağlamlar içerisinde; Ankara’da TED Koleji’nde lise, ODTÜ’de Psikoloji Lisans ve Yüksek lisans ve Avustralya ‘da Melbourne üniversitesinde Gelişimsel Psikoloji doktorası eğitimi almış ve uzun mesleki deneyime sahip bir yazardan okumak/dinlemek isteyebilirsiniz diye buraya ekliyorum. Dinlemekten öte yazarla kitap aracılığıyla zihinsel bir temas oluşabileceğini de belirtmek isterim.
Her kitap her insanda farklı izler bırakacaktır. Yazardan fazlasıdır kitaplar. Çünkü insanlara çarparak, çarpılarak sorulara dönüşür, aritmetik bir büyüme yaşar, derinleşir. İnsan da. Çünkü insan da doğar,arar, sorar,yaşar bazısı yaşamaya/yaşatılmaya devam eder.
Bilim, insanı anlamamızda, çözmemizde vazgeçilmez bir yol sunuyor bize. İnsanlığın çok eskilerden beri biriktirerek bugünlere getirdiği destanlar, mitoloji, masallar, ninniler, halk müzikleri, her türlü müzik, edebiyat, sanat, edebiyatın en ileri ve şahane hallerinden biri olan sinema, hepsi bize insanı anlatıyor. İnsanın geçirdiği yolculuğu, ne kadar zayıf ve bir yandan ne kadar güçlü olduğunu, iyiye doğru desteklenmesi gerektiğini anlatıyor.
Prof.Dr.Ayşe Bilge Selçuk, İnsan Her Koşulda
Annebabayla toplumla devletle ve sistemle ilişkisinde kendinden çevresine çevresinden kendine ne yaşar insan?
…kendi olmak,kabul,değer görme, güven, zorbalık, empati,sosyal beceriler,duygu düzenleme,ahlak gelişimi, dürtü kontrolü, şiddetsiz çözüm, zihin anlama nedir ve bunlar koşullara göre değişler mi..?
Yazarın bir elinde bilimin ışığını tutup, eleştirel, sorgulayıcı düşüncelerini gerekçelendirirken kaleminden dökülenlerle akıcı, anlaşılır ve fakat şairene bir dil tutturması okurları için iyi bir işçilik çıkardığını gösteriyor. Karınca gibi değil ama -kendi tabiriyle, ‘ağustos böceği gibi bir işçilik bu’ şeklinde La Fontane’a göndermesiyle anlatmak istediğimi biraz daha netleştirebilirim sanırım.
…Farklılık bozukluk değildir…
Ayşe Bilge Selçuk
Eserde yer alan ”Denizkızının Dersi, Dürtü-Davranış-Ahlak, Kendini İyileştirebilen İnsan, Aklınla Gör, Kalbinle İşit, Şefkatli Bir Dokunuş, Biz, Ağustos Kızı” başlıklı bölümlerde çeşitli psikolojik kavramları, durumları ve çıkarımları okuyoruz. Bu sırada adı geçen filmler, izlediyseniz de izlemediyseniz de, yazarın argümanlarını ve anlatımı güçlendirmesinin yanında kültürel bir bakış açısı sunuyor. Ben izlemediğim birkaçını not aldım. Aslında Bilge hocanın olaylara salt bilimsel, indirgemeci yaklaşmadığını akılsal, deneye dayalı dayanaklarının yanında sezgisel gerekçe vurgusunun olduğunu görüyoruz… ayrıca kültürel bağlamı hep gözeterek bakış açısını, bütüncül ve farklı disiplinlerarasından bizlere sunuyor diyebilirim.
…İlerleme için elzem olan, analitik düşünebilen, alternatif üreten, esnek ve yaratıcı bireyler…
Ayşe Bilge Selçuk
Keyifli ve faydalı okumalar.
Mehmet Bar
* https://cocukaile.ku.edu.tr/
Koç Üniversitesi Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı’nda çocukların bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimlerine dair bilimsel araştırmalar yürütülür. Bu araştırmalar, tipik ve atipik çocuk gelişimindeki becerilerin düzeylerini ve bu becerilere etki eden içsel ve çevresel unsurları inceler. Çocuğun doğuştan getirdiği mizaç özellikleri, bu mizaç ile etkileşen ebeveyn davranışları, çocuklardaki davranış problemleri ve bu problemlerin altında yatan sosyal, bilişsel ve duygusal sebepler Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı’nda araştırılan konulardan bazılarıdır.
Kitabın Arka Kapağından:
“İnsanı insan yapan aklı kadar kalbidir de…”
İnsanın yaşam yolculuğu zorludur. Tıpkı çocukların hızla boy attıkları gelişme dönemlerindeki “büyüme ağrıları” gibi, psikolojik gelişmede de zorlanma büyümeyi beraberinde getirir. Zorlanma yoksa, gelişme de sınırlıdır.
İnsan bazen çocuktur, bazen anne, bazen baba… Bazen isyankârdır, korkularına kapılan ve şiddete yönelendir. Bazen de rehberlik eden, destan yazandır. Empati de şefkat de ona dairdir. Şartlar değişir, düşünceler, duygular, tepkiler değişir, her deneyim değişim yaratır. Ancak, insan her koşulda insandır.
• İnsanı insan yapan özellikler nelerdir?
• İnsan neyi neden yapar?
• Bebeklikten başlayan, hatta kuşaklar arası devam edebilen eğilimler insan gelişimini nasıl etkiler?
• Olumsuz yaşantıların getirdiği döngü nasıl kırılabilir?
Koç Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi, gelişimsel psikoloji ve psikopatoloji uzmanı Prof. Dr. Ayşe Bilge Selçuk, bu kitapta, tüm zayıf yanlarına rağmen, insanın “insan olmak” için gösterdiği müthiş çabayı anlatıyor. Yer yer bilimsel çalışmalara, bazen edebiyata, sinemaya bakıyor. İNSAN HER KOŞULDA, bağımlı olmadan bağlı kalmayı, toplumun içindeyken de kendi olabilmeyi, büyümekten öte yetişmeyi, hayatta kalmayı değil yaşamayı tarif eden, hem akla hem kalbe yaslanarak “Bu kısırdöngüden çıkış var!” diyen, kendisinden başlayarak insanı anlamaya ve yine kendisinden başlayarak çocuğunu yetiştirmeye yönelen herkes için rehber.