Röportaj: Havva (Eva) Karabudak ile Ankara'dan Dünyaya: Kariyer, Başarı ve Dövme Sanatı Üzerine

Dövme Sanatı…Tarihi M.Ö. 5000-10.000’lere dayanan, Kızılderililer’de, eski Mısırda, Kazak ve Kırgız Türkleri’nde, Osmanlı’da, Anadolu’da; Antik Yunan ve Romalılar’da, İtalya’da, Briton, Galya ve Traklar’da ; Cezayir’de, Afrika’da, Okyanusya (Markiz, Samoa) adalarında; Yeni Zellanda’da, Amerika’da, kutuplarda ve Japonya’da nerdeyse dünyanın her yerinde bütün kültürlerde görülen…günümüzde estetik niyetle fakat geçmişine baktığımızda süs, inanış, koruyucu tılsım, nazarlık, statü sembolü, çeşitli gelenekler türlü nedenlerle yapılmış yapılmakta olan sanat…

Okuyacağınız yazı dövmenin doğuşu, tarihi ve felsefesi ile ilgili bir yazı olmayacağından burada kesiyorum… ayrıca bu röportaj, yalnız dövmesi olanlar ya da yaptıracaklar için değil ‘dövme sanatçılığı ve dövme sanatçıları’ üzerinden bir kariyer biyografisi olarak okunabilir…ama diğer konularla ilgili bir şeyler karıştırmak isteyenler için yazının sonuna birkaç link ekleyeceğim.

İş hayatında çok iyi yerlere gelmiş, Türkiye’de ve birçok ülkede hayranı olan bir kadınla sohbetimizi paylaşmak istiyorum bugün.
Kendisine değerli yanıtları için teşekkürler. Keyifli okumalar…

Havva merhaba, dövme merakı olan olmayan herkes neredeyse tanıyor seni ama bizim için de kısaca söz eder misin: kimdir Eva, n’apıyor?

– Merhaba, Adana’da doğup büyüdüm, 2007 yılında Ankara Resim İş Öğretmenliği’ni kazanıp Ankara’ya yerleştim.
2010 yılının sonu Kasım ayı dövme sanatıyla tanıştım. 2013’te kendi stüdyomu açtım, 2015’te İstanbul’a taşınıp orada tekrar bir yer açıp 2017’de New York’ta bir stüdyodan iş teklifi alıp buraya yerleştim. 2020 KasIm ayında da kendi stüdyom ‘’Atelier Eva’’yı açtım.

‘Dövme…..’ ile başlayan bir cümleyi nasıl sürdürürsün/ tamamlarsın? Gelir mi Eva’dan bir özlü söz?

-Ya benim için kanvasa işlenen bir resimden farkı yok. Deriyi kanvas olarak görüyorum… Özlü bir sözüm yok 🙂

Ankara’da resim öğretmenliği okuduğundan söz ettin, peki okulda da başarılı mıydın? Neden ve nasıl karar verdin dövme kariyerine? Bir kırılma noktası mı var?

-Okulda başarılıydım sanırım. Br dövme stüdyosunda dövme tasarımları yapmaya basladım, sonra çok keyif aldım yaptığım dövmelerden, hızlı da öğreniyordum…

Gençler seni örnek alıyor biliyorum, yıllar önce güzel sanatlar lisesi resim sınıfından bir öğrencimin önünde, çember içine çizilmiş çeşitli figürlerin yer aldığı bir dolu resim kağıdı görmüştüm… Tabii aklıma -o ara daha çok paylaştığından olacak- senin çizimlerin geldi. Ona tanıdık geliyor bana tarzın dediğimde, hemen övgüyle senden söz etmişti.

-Benden sonra çok fazla yerde circle ‘’O’’ içinde resimler yapılmaya başlandı. Benim için anlamı:
herkes dünyaya bir pencereden bakıyor, ya da bakmak ve görmek istediği, kendisine güzel şeyler hissettirecek bir pencere arıyor. Benim yaptığım çemberler de bunlardan bi tanesi.
Hoşuma da gidiyor tabi ki başka insanların da çemberi kullanması, Demek ki sevilmiş diye düşünüyorum.

Sevildi, hem de çok; öyle ki ilham aldıkları biri, bir motivasyon kaynağı olmuşsun birçokları için… peki senin ilham aldığın biri oldu mu ya da şimdiler de var mı? Eva’nın hayattaki motivasyonu nedir?

-Ben bu ara Asya kültüründen çok etkileniyorum, işe saygıları çok yüksek ve inanılmaz sabırla çalışıyorlar. @tattooist_doy ornek aldığım sanatçılardan biri.

Tane tane saatlerce ilmek ilmek işliyorlar sanatı. O yüzden ondan öğrenmeye çalışıyorum hep.
Önümüzdeki yıl gidip biraz eğitim almayı planlıyorum. Pandemiden dolayı gidemedim.

Pandemide en çok ihtiyacımız olan becerilerden biriydi değil mi, öğrenmeye devam etmek ve sabırla ilerlemek. Tabii bunun için Asya kültürü ve iş yapış biçimleri iyi bir referans. Teşekkürler..kariyerinde iyi bir noktaya geldiğin halde merakla ve sebat göstererek öğrenmeye devam etmen gelecek planlarının da bu yönde olması örnek bir tavır.

Peki geldiğin noktadan ve bu becerilerden söz etmişken, hiç başarısız oldun mu? Önüne engeller çıktı mı? Ve bunlardan ne öğrendin?

-Hımmm, hiç başarısız olduğumu söyleyemem, çok şükür… çok güzel ilerledi iş hayatım, önüme engeller demeyelim de çok fazla zorluk çıktı. Ama zor bir şey ile karşılaşmak beni hep güçlendirdi. Kolay olsayı bu kadar başarılı olabilir miydim bilmiyorum. İnsan emek verince kıymetini bilir ya, o yüzden ben de zorlu işlerin üstesinden gelmeyi sevdiğim için bir sürü emek verdiğimi düşünüyorum…Beni de bunun başarılı yaptığını.

Ankara ve NewYork’u çalışma hayatı konusunda karşılaştırabilir misin? Yurtdışında kariyer yapmayı tavsiye ediyor musun? Biraz da insan ilişkilerinden bahsetmek istersen tabii, hayır demeyiz.

-New Yorkt’a olmamın en büyük sebebi, bütün kültürlerin burada bir arada olması. French, Asian, African,Italian… Her kültürden insan yaşıyor New York’ta, o yüzden -kültür ve sanat açısından çok zengin olduğu için… bu da benim sanat açısından beslenmemi sağlıyor.

İnsan ilişkileri Türkiye’den farklı tabi ki, insanlar burada daha mesafeli birbirine. Bence iş konusunda olması gereken de bu, en azından benim ihtiyacım olan şey buydu.
Bir de sanatçıya saygıları çok yüksek insanların burada.

Ankarayla karsılaştırmam zor, bambaşka bir hayat tarzı var burada. Ama Ankaradaki insan ilişkilerini de özlemiyor değilim. Dostluk en kıymetli şey Ankara’da. Buradaki mesafeli ilişkiler tabii dostlukların da bir tık mesafeli olmasına sebep oluyor. Bazen güzel bazen de insan arıyor o yakınlığı…

Orada atölye açtın…yaptığınız dövmeler kadar mekan tasarımı da ilgi çekiyor, harika. Peki, işler nasıl? Bu arada eğitim veriyor musun, öğrencilerin de oluyor mu yoksa?

-İşlerimiz yoğun, o yüzden eğitim vermeye pek fırsatım olmuyor şimdilik ama önümüzdeki yıl başlamayı planlıyorum.

HBR’de yayınlanan bir makale, University of Miami’den Michael T. French ve arkadaşlarının, ABD’de yaşayan iki binden fazla kişiyi incelediği ve dövmesi olan kişilerin olmayanlara kıyasla işe alınma oranının daha düşük olmadığını, üstelik her iki grup için ortalama kazancın aynı olduğunu ortaya koyduğundan söz ediyor…

Bu örnekte olduğu gibi dövme yaptıranların özellikleri ve ne yaşadıkları merak konusu… Mesela bölge, yaş, kültür, cinsiyet, inanç, eğitim, çalışan-işsiz, gibi özellikler konusunda nasıl bir dağılım var..? Ne gibi avantaj ve dezavantaj yaşıyorlar…? dövme yaptıran ya da yaptırmak isteyenler için bu konuya da biraz değinebilir misin ?

-Belki bundan 10 yıl önce insanlar dövmene bakarak işe al(m)ıyorlardı; ama belki sosyal medyanın büyümesiyle, insanların her şeye ulaşımının kolaylaşmasıyla bazı şeylerin normal gelmeye başlaması, gözlerin alışması, her iş sektöründen insanın dövme yaptırmasıyla o eski yargılar kalktı diye düşünüyorum. Tabi ki ülkeden ülkeye, şehirden şehre bile değişiyor.

Bir de yapılan dövmeler artık sanat eseri olmaya başladı, tarzlar değişti. Dövmecilerin çoğu sanat okulu mezunu insanlar olmaya başladı, onun da tabi ki etkisi var.

Dövme sanatçılığınin geleceği üzerine neler söylemek istersin, yapay zeka/robotik bu alana da girer mi? Bir kariyer hedefi olarak dövme sanatçılığını önerir misin?

Evet, Handmade hiçbir zaman değerini yitirmeyecek diye düşünüyorum.

Teşekkürler Eva, vakit ayırdığın için teşekkür ederim, başarıların hep sürsün…

-Teşekkürler.