Kitap Müzesi’nden
Bir Kitap Bir Paragraf
Lydia Davis eserlerindeki ”şiire has özlülük ve duyarlılık” sebebiyle 2013’te Uluslararası Man Booker ödülünü almış biri. Bu kitap da öykü türünde ama şiir dokusunu hissettiriyor. Eserde tek ya da birkaç cümlelik ya da novella diyeceğimiz 10-15 sayfalık uzunlukta birbirinden farklı konularda öyküler yer alıyor. Mesela bir tanesi:
Tropik Fırtına
Bir tropik fırtına gibi, ben de bir gün ”daha düzenli” olabilirim belki.
Mesela bir öyküde Kafka sevgilisi Milenayı yemeğe çağırıyor ve mutfağa giriyor, ne yemek yapacağı, gelip gelmeyeceği, nasıl bir gece olacağı üzerine inişli çıkışlı düşüncelerle boğuşuyor, sonra o geliyor ama bu düşünceler de peşi sıra…
Birçok öykü ilginizi çekecek ama şu okuduğum konusu tamam da garip tarzda yazılmış bir öyküydü:
Seni Özledik: Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazdığı Geçmiş Olsun Mektuplarının İncelemesi
Buradaki duygular yerine mektupların yazıldığı okuldan, genel görünüm ve biçimine; uzunluk, tutarlılık, cümle yapıları, bileşik-girişik cümleler, biçem, içerik başlıklarına kadar bilimsel bir çalışma edasıyla incelenmesi garipti. (Yazar kinaye de yapmış olabilir mi?)
Bir de şey vr mesela.. ”Bayan D ve Hizmetçileri” öyküsü! Bayan D, hem bir ailesi olsun hem de yazmak istiyor. Bu yüzden evin ve çocukların bakımına destek olacak ihityacı var. Bu öyküde de yazar bunun üzerine bir tez yazma titizliğiyle adeta bir araştırma yazısı ortaya koyuyor. Birbirinden farklı çizilmiş karakterleri seyrediyoruz.
Bebek Hakkında Öğrendiklerin isimli öyküsü de bebeğiniz olduğunda ne kadar tuhaf ve çok şey öğrendiğinizi başlık başlık görüyorsunuz.
Helen ve Vi: Sağlık ve Zindelik Üzerine Bir Çalışma‘da seksenli ve doksanlı yaşlarında hala aktif olan iki yaşlı kadının hayatları anlatılıyor.
Bu kitapta gündelik, çok sıradan dediğimiz -o insani şeyler- yepyeni bir tarzla karşımıza çıkyor. ”Masrafları Kısmak” ya da Burs veya birçoğu mesela…
Zaten sonuncusu her şeyi özetliyor:
Neredeyse Bitiyor:
Neydi O sözcük?
Adam diyor ki:
”Seni ilk gördüğümde
Bu kadar şey biri olacağını düşünmemeiştim
… tuhaf biri.”
Lydia Davis’in Edebiyatının içerisinde felsefe, şiir, mizah, sosyoloji, dilbilim; insanın bin bir hali var. Rahatsızlık Çeşitleri’nde ‘anlamlı’ ve ‘saçma’ bir araya getirilebildiği için sanırım, tuhaf.
Mehmet Bar